ZZP-er en zwanger? Dan op tijd de zez-uitkering aanvragen. U krijgt dan een zwangerschapsuitkering zodat u gewoon van zwangerschapsverlof kunt genieten.
Wie werkt in loondienst heeft bij zwangerschap allerlei rechten. Zo heeft u recht op extra pauzes, vrijstelling van overwerk en natuurlijk recht op zwangerschapsverlof en bevallingsverlof. Maar hoe zit dat wanneer u niet in loondienst bent, maar werkt als zzp-er?
Zwangerschap en werktijden
Wanneer u in loondienst werkt tijdens uw zwangerschap is uw werkgever verplicht te zorgen dat u veilig en gezond kunt werken. Dit uit zich heel duidelijk in de aangepaste werktijden waarop u als werknemer tijdens en tot 6 maanden na de bevalling recht op hebt. Zo moet een werkgever extra pauzes bieden (tot 1/8e van de dagelijkse werktijd). Ook kunt u niet ingedeeld worden in wisseldiensten, maar heeft u juist recht op regelmatige werk- en rusttijden. Een werkgever moet zwangere medewerkers vrijstellen van overwerk en nachtdiensten en mag niet van u eisen dat u meer dan 10 uur per shift draait. Bovendien moet uw werkweek binnen de perken blijven (maximaal 50 uur per week gemiddeld over 4 weken en 45 uur per week gemiddeld over 16 weken).
Als zzp-er heeft u natuurlijk niet met een werkgever te maken, maar met een opdrachtgever. Hoewel een opdrachtgever in de praktijk veel invloed heeft op uw werkschema bepaalt u als zzp-er helemaal zélf wat uw werktijden zijn. Dat geeft u de ruimte om zelf de rustmomenten te pakken die de wetgever voor werknemers heeft willen afdwingen.
Zwangerschap, bevalling en inkomen
Werknemers (en uitkeringsgerechtigden) die zwanger zijn hebben recht op zwangerschapsverlof en bevallingsverlof. In totaal levert dat minstens 16 weken doorbetaald verlof op. Een deel van het verlof mag worden gespreid over meerdere weken.
Als zzp-er heeft u geen werkgever die verplicht is uw loon door te betalen. Veel bedrijven kiezen juist voor een zzp-er zodat ze niet met allerlei doorbetalingsverplichtingen te maken hebben. U kunt als zzp-er dus geen gebruik maken van zwangerschapsverlof.
Dat u als zzp-er geen zwangerschapsverlof kunt opnemen betekent gelukkig niet dat u moet door blijven werken (of anders de rekeningen niet kunt betalen). Zzp-ers kunnen gebruik maken van de Zwangerschapsuitkering Zelfstandigen (ZEZ). De ZEZ komt in de praktijk neer op zwangerschapsverlof voor zzp-ers.
ZEZ-uitkering
De ZEZ uitkering (Zwanger en Zelfstandig) wordt geregeld door het UWV. Deze regeling is toegankelijk voor iedereen die zelfstandig ondernemer is. De ZEZ-uitkering garandeert inkomen voor zzp-ers, maar ook voor ondernemers met personeel, de partner van een zelfstandige, freelancers en vrije beroepsbeoefenaren.
Ook wie zowel werkt als zzp-er als in loondienst kan gebruik maken van de ZEZ-uitkering. U vraagt dan een ZEZ-uitkering aan voor uw werk als zelfstandige en het zwangerschapsverlof bij uw werkgever.
De manier waarop de zzp-er het zwangerschapsverlof uitbetaald krijgt verschilt wel van de situatie bij werknemers. Krijgt u als werknemer gewoon uw loon doorbetaald volgens het normale salarisschema, als zzp-er ontvangt u uw ZEZ-uitkering wekelijks.
Hoe hoog is de zwangerschapsuitkering voor zzp-ers?
De ZEZ-uitkering is een fijn vangnet dat ervoor zorgt dat u als zzp-er in ieder geval een inkomen blijft ontvangen. Het is alleen geen vetpot. De hoogte van de ZEZ-uitkering kan voor zzp-ers nooit meer zijn dan het wettelijk bruto minimumloon. De zwangerschapsuitkering voor zzp-ers van 21 jaar of ouder in 2023 kan dus maximaal € 1.995 bruto per maand bedragen. U ontvangt dit bedrag wanneer u in het vorige jaar minimaal 1.225 uur als ondernemer hebt gewerkt. Voor starters die in het voorgaande kalenderjaar nog niet als ondernemer werkten hanteert het UWV een andere rekenmethode.
Heeft u in dat jaar minder dan 1.225 uur als ondernemer gewerkt? Dan bepaalt (uw aandeel in) de behaalde winst hoe hoog de ZEZ-uitkering uitvalt.
Vrijwillig bijverzekeren voor hogere zwangerschapsuitkering
Als ondernemer heeft u geen recht op allerlei sociale verzekeringen. Het is echter wel mogelijk uzelf vrijwillig te verzekeren voor bijvoorbeeld de Ziektewet. Heeft u dit gedaan? Dan ontvangt u een hogere zwangerschapsuitkering, die overeenkomt met 100% van het verzekerde dagloon.
ZEZ-uitkering en vervanging
Het kan natuurlijk zijn dat u uw bedrijf tijdens de zwangerschap wilt laten doordraaien. Bijvoorbeeld wanneer u zzp-er in de zorg bent en uw cliënten niet achter kunnen blijven zonder ondersteuning. U kunt zichzelf dan laten vervangen via een uitzendbureau of bemiddelingsbureau.
Wanneer u zichzelf laat vervangen kunt u uw cliënten gewoon blijven factureren, maar u krijgt wel te maken met loonkosten. Deze loonkosten kunt u opvangen vanuit de ZEZ-uitkering. Deze uitkering wordt dan betaald aan het uitzend- of bemiddelingsbureau. Dit is, voor u, voordeliger dan de ZEZ-uitkering ontvangen en vervolgens de vervanger zelf te betalen. Maar let op: u krijgt geen hogere ZEZ-uitkering. Dus als uw vervanger meer kost dan de hoogte van de ZEZ-uitkering, moet u het verschil zelf bijpassen.
Het zwangerschapsverlof voor zzp-ers duurt net zolang als dat van werknemers. Zo kunt u maximaal genieten van de kleine.
Hoe lang heeft een zzp-er recht op zwangerschapsuitkering?
De wetgever heeft de situatie voor werknemers en zelfstandigen zoveel mogelijk gelijk willen houden. Om die reden duurt de ZEZ-uitkering voor zelfstandigen net zo lang als het zwangerschapsverlof voor werknemers.
De ZEZ-uitkering duurt dus minimaal 16 weken en gaat in op een moment tussen de 6 weken en 4 weken voordat u uitgerekend bent. Binnen die twee grenzen bepaalt u zelf wanneer u de zwangerschapsuitkering wilt laten ingaan.
Na de bevalling heeft u, ook als zzp-er, recht op 10 weken zwangerschapsverlof. Heeft u het verlof later laten ingaan? Dan mag u het deel van het zwangerschapsverlof dat u niet hebt gebruikt gebruiken als bevallingsverlof.
Zwangerschapsverlof, zzp en meerlingen
De zzp-er die een meerling verwacht (tweeling, drieling, meerling) heeft recht op extra verlof. Het zwangerschapsverlof gaat eerder in (tussen de 8 en 10 weken voor de dag waar op u uitgerekend bent) en het totale verlof duurt minimaal 20 weken.
ZEZ uitkering aanvragen
Op tijd de zez-uitkering aanvragen bezorgt de zzp-er een zorgeloos zwangerschapsverlof.
Ambtelijke molens malen traag. Dat weten ze bij het UWV ook. Daarom adviseert de uitvoeringsinstelling uw ZEZ-uitkering uiterlijk 4 weken voor de ingangsdatum van uw zwangerschapsverlof aan te vragen. Bent u te laat met het aanvragen van de ZEZ uitkering? Het is mogelijk om een aanvraag in te dienen met terugwerkende kracht. Dit kan tot een jaar in het verleden. Dit kan helaas een lagere uitkering opleveren, dus het loont om er op tijd bij te zijn.
U vraagt de zwangerschapsuitkering voor zzp-ers aan via een formulier op de beveiligde omgeving van het UWV. U heeft een DigID nodig om in te kunnen loggen.
Nadat u bij het UWV bent ingelogd gaat u naar Aanvragen, waarna u kiest voor Zwangerschapsuitkering.
Hou ook uw Burgerservicenummer (BSN) bij de hand.
Tijdens de aanvraag van de ZEZ-uitkering moet u een inkomstenoverzicht overleggen. Dit inkomstenoverzicht, met uw inkomen als zzp-er uit het voorgaande kalenderjaar, baseert u op de aangifte Inkomstenbelasting. Indien u vrijwillig bent verzekerd voor de Ziektewet moet u hiervan bewijs kunnen overleggen.
Verder moet u bij de aanvraag laten weten hoeveel uur u werkt en of u iemand zult inhuren om uzelf tijdens het zwangerschapsverlof te vervangen.
Tenslotte moet u ook kunnen aantonen dát u inderdaad zwanger bent en wanneer u naar verwachting zult bevallen. Daarom moet u een officiële zwangerschapsverklaring van uw verloskundige, gynaecoloog of huisarts kunnen overleggen.
Het is bij het aanvragen van de ZEZ-uitkering niet noodzakelijk te bewijzen dat u inderdaad zelfstandige bent. U hoeft dus geen opdrachtovereenkomsten of meewerkcontracten te overleggen. Maar het UWV kan tot twee jaar na de ZEZ-uitkering een controle uitvoeren, waarbij u dergelijke bewijsstukken wel moet kunnen overleggen. Zorg dus dat relevante bewijsstukken tot minimaal een jaar na afloop van uw ZEZ-uitkering bewaart (maar langer is beter).
