Als digital nomad werken waar en wanneer je wilt. Het klinkt als pure vrijheid. maar er zijn wel fiscale regels waar je rekening mee moet houden.

Sinds Timothy Ferris met zijn boek “The 4 Hour Workweek” de bestsellerlijsten bestormde, hebben mensen gezocht naar manieren om tijd- en plaatsonafhankelijk te werken. Voor het grootste deel van de mensen resulteerde dat in af en toe een dag thuiswerken. De covid-pandemie zorgde in 2020 voor een kentering. Ineens moest (bijna) iedereen thuiswerken. Hoewel er inmiddels weer gewoon op kantoor gewerkt kan worden, blijkt de verandering blijvend.

Het aantal digital nomads is hierdoor sterk toegenomen. En bij hen blijft het niet bij een dagje thuiswerken terwijl op de achtergrond de wasmachine draait. De vrijheid om online te werken vanaf een strand in Spanje of een bergdorpje in Slovenië spreekt veel mensen aan. Maar hoe aantrekkelijk het leven van een digital nomad ook lijkt, het brengt complexe fiscale vragen met zich mee. Werken vanuit het buitenland heeft niet alleen gevolgen voor je inkomstenbelasting, maar ook voor de btw-regels, sociale premies en zelfs je verblijfsstatus. In dit artikel zetten we de belangrijkste aandachtspunten op een rij.

Wat is een digital nomad?

Hoewel Tim Ferris het idee van werken waar en wanneer je wilt enorm heeft gepromoot, stamt de term al uit 1997. Het internet was toen nog nieuw en onbekend, maar de Japanse IT-wetenschapper TUsgio Makimoto en Engelse techauteur David Manners zagen al wat de mogelijkheden zouden zijn. Zij voorzagen een toekomst waarin iedereen werkt waar en wanneer ze willen. Met dank aan technologie.

Een digital nomad is dus iemand die locatie-onafhankelijk werkt, vaak online, en reist of verblijft in verschillende landen. Dit kan als zelfstandige, maar ook als werknemer in loondienst. De term roept beelden op van laptops op caféterrassen, met een sublieme espresso binnen handbereik. En dat beeld klopt wel, maar het is niet volledig. In werkelijkheid komt er veel administratie bij kijken – vooral als je langere tijd buiten Nederland werkt.

Sociale verzekeringen en digital nomads

Als digital nomad heb je maximale vrijheid, is het beeld. En met illustraties als deze dragen ook wij bij aan dat beeld. Maar de werkelijkheid is soms ingewikkelder, vanwege fiscale regels en visumplicht

Je staat er misschien niet bij stil, maar wanneer je buiten Nederland werkt, kan je werkplek gevolgen hebben voor je sociale verzekeringen. Zo bouw je misschien niet langer automatisch AOW-rechten op, of verandert er iets in je zorgverzekering. Geen zorg, als je een keer een weekje op een Grieks strand werkt is er weinig aan de hand. Maar als je werk combineert met een wereldreis wordt het leven qua sociale verzekeringen een stuk ingewikkelder. Zeker wanneer je geen vast woonadres in Nederland meer zou hebben.

Om problemen te voorkomen neem je het beste contact op met de Sociale Verzekeringsbank (SVB) om door te geven dat je ook in andere landen gaat werken. Op basis van de landen die je als werkplek doorgeeft, laat de SVB weten in welke landen je verzekert zou moeten zijn. Je wordt ook direct bij de relevante instanties in dat land aangemeld.

Toeslagen en werk in het buitenland

Wanneer je nog altijd in Nederland woont, kun je onder bepaalde voorwaarden nog altijd recht hebben op een van de Toeslagen.

Zorgtoeslag voor digital nomads

Wie in het buitenland werkt heeft meestal geen Nederlandse zorgverzekering. Je hebt daardoor geen recht op zorgtoeslag. Dit is anders wanneer je door een Nederlandse werkgever in het buitenland gedetacheerd bent met een A1-verklaring. Je bent dan verplicht een Nederlandse zorgverzekering te hebben en hebt alsnog recht op zorgtoeslag.

Huurtoeslag voor digital nomads

Hou je je huurwoning aan terwijl je als digital nomad de wereld verkent? En woon je officieel gewoon op dit adres? Dan kun je in aanmerking komen voor huurtoeslag. De voorwaarden zijn hetzelfde als wanneer je gewoon in Nederland zou wonen en werken.

Kindgebonden budget voor digital nomads

Wie in Nederland woont en werkt kan recht hebben op een kindgebonden budget. Dit is niet anders wanneer je in het buitenland werkt, zolang je officiële woonadres maar in Nederland is.

Het kindgebonden budget kan wél lager uitvallen dan normaal, omdat eventuele buitenlandse tegemoetkomingen voor het gezin in mindering worden gebracht. Je krijgt nooit meer dan het bedrag dat de hoogste gezinsbijlage zou zijn.

Kinderopvangtoeslag en digital nomads

Of je ervoor zou moeten kiezen, weten we niet. Maar het is theoretisch mogelijk dat je als digital nomad de wereld rondreist, terwijl je partner met kind in Nederland blijft. In dat geval zou je misschien kinderopvangtoeslag willen aanvragen. Helaas, je hebt alleen recht op kinderopvangtoeslag wanneer je in Nederland belasting betaalt.

Ben je belastingplichtig in een ander land? Dan bestaat geen recht op deze toeslag. Betaal je wel je belastingen in Nederland? Dan kan de kinderopvangtoeslag nooit hoger zijn dan het maximum in je werkland óf Nederland.

Werken vanuit het buitenland: wanneer ben je buitenlands belastingplichtig?

Als digital nomad geniet je van vrijheid. Maar er zijn bepaalde bureaucratische regels waar gewoon aan moet voldoen

Zodra je langere tijd vanuit het buitenland werkt, loop je het risico om in dat land buitenlands belastingplichtig te worden. De regels kunnen per land verschillen. Als je in Nederland blijft wonen, blijf je in beginsel Nederlands belastingplichtige, zolang je niet meer dan 183 dagen in een ander land verblijft en betaald wordt als Nederlandse werknemer (dus ook wanneer je een DGA salaris ontvangt).

Die 183-dagen regel wordt door de meeste landen gehanteerd, maar het kan per land verschillen. Ook waar je ‘feitelijk werkt’ is belangrijk: wie in Spanje online werkt voor een Nederlands bedrijf, kan in Spanje belastingplichtig worden, zelfs als hij formeel in Nederland woont.

Digital nomad in loondienst

Voor werknemers in loondienst ligt de situatie complexer. Werkgevers kunnen te maken krijgen met vaste inrichting-risico’s in het buitenland als hun personeel daar structureel werkt. Dit kan ertoe leiden dat de werkgever zich moet registreren bij de lokale belastingdienst, daar loonbelasting moet afdragen of zelfs sociale premies moet betalen. Niet alle werkgevers zijn hierop voorbereid – en dat kan voor problemen zorgen.

Internationaal belastingrecht en dubbele belasting

Veel landen hebben belastingverdragen gesloten om dubbele belastingheffing te voorkomen. Toch is het zaak om goed te documenteren waar je werkt, hoe lang, en voor wie. Zonder duidelijke afspraken of fiscale begeleiding kunnen digital nomads verrast worden door naheffingen – of dubbele aanslagen. Zeker bij langdurig verblijf in één land is advies van een specialist op het gebied internationaal belastingrecht onmisbaar.

BTW verleggen en intracommunautaire diensten

Werk je als zelfstandige voor klanten in andere EU-landen? Dan krijg je te maken met intracommunautaire btw-regels. Bij diensten aan bedrijven binnen de EU verleg je de btw meestal naar de afnemer (btw verleggen). Dit is alleen toegestaan als je vanuit een EU-land werkt. Zodra je buiten de EU verblijft, of formeel je onderneming daar vestigt, kan de situatie veranderen. Zo geldt de verleggingsregeling alleen als je zakelijke activiteiten worden verricht vanuit een EU-lidstaat. Verblijf je maandenlang buiten de EU, dan is de kans groot dat je de regels van je verblijfstaat moet volgen – en dat kan invloed hebben op je facturatie, aangifte en boekhouding.

Digital nomad visum: oplossing of extra last?

Steeds meer landen bieden een speciaal digital nomad visum aan, zoals Portugal, Kroatië en Estland. Hiermee kun je legaal verblijven en werken, meestal voor maximaal één jaar. Het grote voordeel is dat je geen werkvergunning nodig hebt. Maar let op: sommige van deze visa brengen een fiscale woonplaats in het buitenland met zich mee. Dit kan gevolgen hebben voor je belastingplicht in Nederland, je AOW-opbouw en zorgverzekering.

Werken vanuit het buitenland is dankzij internet voor iedereen mogelijk. Maar let op de juridische valkuilen

Online werken en reizen? Denk verder dan je laptop

Het leven van een digital nomad is niet per se eenvoudiger dan dat van een werknemer op kantoor. Sterker nog: het vergt een goed begrip van belastingverdragen, lokale wetgeving en administratieve verplichtingen. Een fiscale scan is voor online werkers die langere tijd in het buitenland verblijven geen overbodige luxe. Zeker als je klanten of opdrachtgevers in verschillende landen hebt.

Conclusie

Of je nu in loondienst bent of zelfstandig ondernemer, het internationaal werken raakt meer fiscale terreinen dan alleen de inkomstenbelasting. De vrijheid om te reizen brengt fiscale verantwoordelijkheid met zich mee.

Wie online wil werken vanuit het buitenland doet er goed aan om zich vooraf goed te informeren. De regels zijn complex, zeker wanneer je met verschillende landen (naast Nederland) te maken hebt. Wij hebben het een en ander voor je uitgezocht, maar heel eerlijk: wij zijn slechts een administratiekantoor en kennen niet álle fiscale regels van de hele wereld. We raden je dan ook aan  een specialist in te schakelen op het gebied van internationaal belastingrecht, het digital nomad visa en andere vraagstukken waar je tegenaan loopt..